QELIZA

QELIZA

•  Qeliza është njësia më e vogël ndërtuese dhe funksionale e gjallesave.
•  Qeliza ka karakeristikat bazë të jetës : ajo lind, ushqehet, merr frymë, rritet, është e ndjeshme ndaj ngacmimeve, riprodhohet dhe më pas vdes.
• Qelizat kanë forma dhe madhësi të ndryshme.
• Bërthama është quajtur nga shkencëtarët qendra e kontrollit të qelizës, sepse ajo ka materialin gjenetik (ADN në kromozome) që realizon tejçimin e tipareve nga qeliza nënë te qelizat bija.
•  Gjallesat që janë të përbëra vetëm nga një qelizë quhen njëqelizore, si: Bakteret, protozoarët (ameba, parameci), euglena e blertë, shumë alga dhe disa kërpudha (majatë). Të gjitha proceset jetësore, si: ë ushqyerit, lëvizjen, shumimin etj., kryen kjo qelizë.
• Gjallesat që e kanë trupin të ndërtuar nga shumë qeliza quhen gjallesa shumëqelizore, si: bimët, kafshët dhe njeriu.
• Qelizat organizohen në inde, organe, sisteme organesh dhe në organizmin si një i tërë.